In gebouwen is voldoende luchtverversing (ventilatie) nodig. Dit verkleint verspreiding van ziekteverwekkers die luchtweginfecties veroorzaken, bijvoorbeeld het coronavirus. Beheerders van gebouwen moeten daarom op de hoogte zijn van de bestaande eisen (in het Bouwbesluit) en de geldende landelijke richtlijnen.
Ventilatie en het coronavirus (COVID-19)
Volgens het RIVM wordt het virus vooral verspreid door de wat grotere druppels. Dit is gebaseerd op de kennis van nu. Kijk voor meer informatie over de verspreiding van het coronavirus op de website van het RIVM. Ook heeft het RIVM meer informatie over ventilatie en het coronavirus.
Regels voor luchtverversing
Zijn er nieuwe regels nodig voor luchtverversing in gebouwen?
Nee, de huidige regels voor luchtverversing uit het Bouwbesluit en de geldende landelijke richtlijnen blijven gelden. Er zijn geen aanwijzingen dat er aanpassingen nodig zijn. In Nederland is geen uitbraak van het coronavirus bekend waarbij de luchtverversing in gebouwen een hoofdrol speelt.
Wanneer is de luchtverversing goed?
Volgens de eisen mag de luchtverversing geen nadelige invloed hebben op de gezondheid van mensen. Bij luchtverversing is afvoer van ‘oude’ lucht en rechtstreekse toevoer van verse buitenlucht nodig.
Volgens het Bouwbesluit is een goed functionerend ventilatiesysteem geen onderdeel van een verwarmings- of koelsysteem. Het voert verse lucht naar binnen of voert verontreinigde binnenlucht af. Of een combinatie daarvan. In het Bouwbesluit staan de eisen voor luchtverversing. Daarnaast kan er sprake zijn van landelijk geldende richtlijnen, bijvoorbeeld vastgelegd in een arbo-catalogus. Hierbij spelen ook mee:
- gebruiksfunctie van de ruimte;
- gebruiksoppervlakte;
- aantal aanwezige personen;
- verblijfsduur van aanwezige personen.
Ondernemers en beheerders kunnen de handleiding met de meest gebruikte ventilatiesystemen raadplegen.
Wanneer is de luchtverversing niet goed?
In de volgende gevallen is geen sprake van goede luchtverversing:
- Tafelventilatoren en staande ventilatoren verplaatsen alleen lucht, maar verversen geen lucht. De luchtverplaatsing zou een rol kunnen spelen bij de verspreiding van het coronavirus. Dit is nog onduidelijk. Uit voorzorg raadt het RIVM ventilatoren daarom af.
- Alleen afzuiging voldoet niet, want dan is er geen toevoer van verse buitenlucht.
- Een afzuiging die de lucht filtert en schoon terugblaast in de keuken of kamer voldoet niet (recirculatie). Hierbij komt geen verse lucht van buiten de keuken of kamer in.
Moeten er naast het ventilatiesysteem ook ramen open kunnen?
Soms is alleen de afvoer van binnenlucht mechanisch geregeld. Dan is het voor verse toevoer van lucht nodig dat er ramen open kunnen of dat de raamkozijnen roosters hebben. Of beide.
Kan ik erop vertrouwen dat de luchtverversing van openbare gebouwen goed is?
Ondernemers en beheerders moeten kunnen aantonen dat er een goed functionerend ventilatiesysteem is volgens het Bouwbesluit. Bijvoorbeeld in horeca, kantoren, winkels en zorginstellingen.
Hierbij gelden de volgende regels:
- Een deskundig installatiebedrijf of een adviseur beoordeelt of de ventilatie goed is.
- Er is een zogenaamde spuivoorziening aanwezig. Zo nodig kan deze snel sterk verontreinigde binnenlucht afvoeren.
- Er is voldoende onderhoud aan het ventilatiesysteem, bijvoorbeeld aan de filters.
- Het personeel krijgt een instructie voor het juiste gebruik van het ventilatiesysteem. Hiervoor maakt de ondernemer of beheerder protocollen.
- Zijn er tussenwanden of –schotten in een verblijfsruimte geplaatst? Vaak verstoort dit de oorspronkelijke goede functie van het ventilatiesysteem. Corrigerende maatregelen zijn dan nodig.
- Voldoet het ventilatiesysteem niet, dan is aanpassing nodig. Of de bezettingsgraad (minder mensen in een ruimte) moet omlaag.
Vanwege het coronavirus geldt verder het volgende:
- Vermijd een luchtstroom van persoon naar persoon. Bijvoorbeeld van een tafelventilator of een staande ventilator.
- Gebruik van een recirculatie in een ruimte wordt afgeraden (recirculatie is ook luchtverplaatsing en geen luchtverversing).
Luchtverversing in binnenruimtes
Wat is ventilatie? En hoe zorg ik voor voldoende luchtverversing?
Met ventilatie wordt permanente luchtverversing bedoeld. Zorg dat er voldoende permanente luchtverversing plaatsvindt door kieren, roosters of een mechanisch ventilatiesysteem. Voor het bereiken van luchtverversing is zowel afvoer van oude lucht als toevoer rechtstreeks van verse buitenlucht nodig.
Lucht daarnaast de ruimte regelmatig door gedurende 10 tot 15 minuten door ramen en deuren tegen elkaar open te zetten. Lucht ook als je met meer mensen bij elkaar bent geweest, bijvoorbeeld na een vergadering. Let op, het is belangrijk om ook in de winter goed te ventileren en zoveel mogelijk te luchten.
Kan ik een (zwenk)ventilator of mobiele airco gebruiken?
Op individueel niveau is er geen bezwaar tegen het gebruik van (zwenk)ventilatoren of mobiele airco’s. Bijvoorbeeld op eigen kamers van verpleeghuisbewoners. Ondanks dat deze apparaten niet zorgen voor luchtverversing.
Vermijd het gebruik van (zwenk)ventilatoren en mobiele airco’s in gemeenschappelijke ruimtes. Is er geen andere mogelijkheid voor verkoeling? Zorg er dan voor dat er geen luchtstroom van persoon naar persoon gaat. Bekijk ook het RIVM-advies voor hitte en COVID-19 in het Nationaal Hitteplan.
Wat kunnen gebouwbeheerders doen?
Zorg ervoor dat uw gebouw voldoet aan de eisen in het Bouwbesluit. Aanvullend op het Bouwbesluit is het volgende belangrijk:
- Het ventilatiesysteem moet voldoende worden onderhouden;
- Het ventilatiesysteem moet op een juiste wijze worden gebruikt. Daarbij zijn instructies voor personeel nodig;
- Als er tussenwanden of –schotten in een ruimte worden geplaatst, kan dit de oorspronkelijke goede functie van het systeem verstoren;
- Als het systeem niet voldoet moet het dus aangepast worden of de bezettingsgraad moet omlaag;
- Raadpleeg bij twijfel een onafhankelijk expert;
- Vermijd recirculatie binnen 1 ruimte.
Ventilatie in verpleeghuizen
Wat kunnen gebouwbeheerders van verpleeghuizen doen?
Gebouwbeheerders moeten zorgen dat het ventilatiesysteem voldoet aan de eisen voor luchtverversing in het Bouwbesluit. Bij twijfel raadplegen zij een onafhankelijk expert. En voor goed onderhoud en controle met het oog op de koudere seizoenen. In verpleeghuizen moeten zij recirculatie vermijden binnen 1 gemeenschappelijke ruimte waar meerdere personen gedurende langere tijd bij elkaar zijn. Dit staat ook in de Hygiënerichtlijn voor verpleeghuizen, woonzorgcentra en kleinschalig wonen.
Wat kunnen zorgmedewerkers in verpleeghuizen doen?
Zorgmedewerkers moeten zorgen voor goede ventilatie en frisse lucht gedurende de hele dag. Gebruik van (zwenk)ventilatoren en mobiele airco’s in gemeenschappelijke ruimtes wordt afgeraden, vanwege het risico op luchtstromen. Echter, bij warm weer moet een afweging worden gemaakt tussen het risico op besmetting met het coronavirus en het risico van hitte op ziekte en sterfte onder bewoners.
Is er geen andere vorm van verkoeling mogelijk in een gemeenschappelijke ruimte? Dan kunnen bij hitte (zwenk)ventilatoren of mobiele airco’s gebruikt worden. Let er dan op dat er geen luchtstroom van persoon naar persoon ontstaat. Er is geen bezwaar tegen het gebruik van (zwenk)ventilatoren en airco’s in een ruimte waar slechts 1 persoon verblijft, zoals een eigen kamer.
Bekijk ook het RIVM-advies voor hitte en COVID-19 in het Nationaal Hitteplan.
Ventilatie in de horeca en bij sportverenigingen
Gelden er aanvullende regels voor horeca of sportverenigingen?
In de Drank- en Horecawet staan op dit moment nog extra ventilatie-eisen die gelden voor horecagelegenheden waar alcoholhoudende drank geschonken wordt. Deze extra eisen zullen vervallen bij de aanstaande wijziging van de Drank- en Horecawet. De eisen zoals opgenomen in het Bouwbesluit blijven dan natuurlijk wel gelden.
Sportverenigingen moeten in ieder geval voldoen aan de eisen in het Bouwbesluit. Daarnaast hanteert het NOC-NSF aanvullende normen voor overdekte sportaccommodaties die strenger zijn dan het bouwbesluit
Bron: Rijksoverheid.nl